Phân môn Tập làm văn trong môn Tiếng Việt có vai trò quan trọng. Đó là phân môn tổng hợp của tất cả các phân môn Tiếng Việt khác ở Tiểu học: Tập đọc, Kể chuyện, Chính tả, Luyện từ và câu. Mục tiêu của cả người dạy và người học là “có cảm xúc” trong mỗi tiết học văn. Giúp cho các em cảm nhận được cái hay, cái đẹp trong các bài văn, bài thơ, cuộc sống xung quanh và thể hiện “cái đẹp” đó bằng ngôn ngữ giàu hình ảnh. Song một thực tế là hiện nay, trong trường PTDTBT Tiểu học Keo Lôm hầu hết các em là học sinh người dân tộc thiểu số, phần lớn bài văn của các em rất khô khan hầu như chỉ diễn đạt nội dung. Câu văn chỉ mang tính thông báo chứ chưa có hình ảnh, chưa có cảm xúc.
Để học sinh có điều kiện tiếp cận với vẻ đẹp con người, thiên nhiên đất nước. Giúp các em có cơ hội bộc lộ cảm xúc cá nhân và phát triển nhân cách, ngay từ đầu năm học Ban Giám hiệu trường PTDTBT Tiểu học Keo Lôm đã dự giờ, nắm bắt thực trạng dạy học môn Tiếng Việt ở các khối lớp qua đó đã phát hiện một số tồn tại vướng mắc trong quá trình dạy học phân môn Tập làm văn như: Giáo viên chưa thực sự khai thác hết thế mạnh của các phương pháp dạy học tích cực và những kĩ thuật dạy học mới vào bài dạy trong từng bài học; phần lớn học sinh đều là người dân tộc, vốn Tiếng Việt của các em còn hạn chế, khả năng tư duy đơn giản nên viết văn còn gặp nhiều khó khăn. Chất lượng cảm thụ văn học của học sinh chưa đồng đều dẫn đến chất lượng dạy học phân môn Tập làm văn chưa cao. Để nâng cao chất lượng Tập làm văn nói riêng, chất lượng dạy học môn Tiếng Việt với học sinh dân tộc thiểu số, nhà trường đã yêu cầu giáo viên chủ nhiệm, tổ trưởng tổ chuyên môn áp dụng một số giải pháp:
Cung cấp kiến thức văn học cho học sinhTừ ngữ là nhân tố cơ bản để xây dựng câu văn, đoạn văn, bài văn. Hiểu, sử dụng đúng, sử dụng hay mới có thể diễn đạt và diễn đạt tốt nội dung, ý kiến của mình. Cách làm nhanh nhất là thông qua môn Tập đọc, cho các em nêu và tập giải nghĩa những từ ngữ mà các em chưa hiểu, sau đó yêu cầu các em tập dùng từ đặt câu để hiểu chắc chắn, biến từ đó thực sự là vốn từ của mình. Ngoài ra cuối mỗi tiết Tập đọc cho học sinh tìm những câu văn hay, những câu văn mang tính nghệ thuật để các em đưa vào bài văn của mình.
Luyện điền từ, chọn từSong song với việc tích lũy vốn từ qua môn Tập đọc. Giáo viên thường xuyên cho các em củng cố về từ ngữ qua dạng bài luyện từ.
Việc chọn từ điền vào câu văn, giáo viên nên để học sinh thoải mái, không ép hay áp đặt. Sau mỗi lần để học sinh chọn điền giáo viên cũng để học sinh khác chia sẻ, nhận xét xem câu nào hay hơn. Để những em học chưa tốt môn văn có thể học hỏi được nhiều từ, câu của các bạn giỏi. Giáo viên nên khuyến khích và động viên các em thoải mái trong giờ học, vừa dễ nhớ và nhớ lâu.
Hướng dẫn viết câu có kết cấu đơn giản đến phức tạpĐể viết được những câu văn mang tính nghệ thuật, trước tiên học sinh cần nắm được câu trong dạng đơn giản nhất, đó là những dạng câu học sinh đã được học: Ai làm gì? Ai thế nào? Ai là gì?... câu khiến, câu hỏi, câu cảm. Dạy dạng bài này giáo viên chỉ cần hướng dẫn tốt qua tiết Luyện từ và câu. Xác định các yêu cầu cơ bản học sinh cần nắm được, và thường xuyên củng cố thật nhiều. Câu phải có hai bộ phận chính: Chủ ngữ và vị ngữ. Đi đôi với việc dạy lý thuyết giáo viên cho học sinh luyện viết câu, phân tích thật nhiều, lấy ngay các từ học sinh tích luỹ được trong tiết Tập đọc để đặt câu. Từ đó dần trang bị những kiến thức nâng cao về câu có thành phần trạng ngữ, câu có nhiều chủ vị sau đó cho học sinh xác định từng thành phần của câu.
Tăng cường sử dụng các biện pháp nghệ thuật trong bài vănMuốn bài văn hay thì trong bài văn không thể thiếu tính nghệ thuật. Để đưa nghệ thuật vào trong văn có rất nhiều biện pháp đối với học sinh ở lứa tuổi này, hai biện pháp nghệ thuật phù hợp nhất là so sánh và nhân hóa. Thông qua các bài tập đọc giáo viên hướng các em tìm các câu văn có sử dụng biện pháp nghệ thuật so sánh, nhân hóa để các em có vốn kiến thức khi viết văn.
Ngoài những giải pháp trên để mỗi giờ dạy Tập làm văn đạt hiệu quả cao, người giáo viên phải linh, sáng tạo, phối hợp hài hoà nhiều yếu tố. Hơn thế nữa cần tận tâm với nghề, với bài dạy để nâng cao chất lượng phân môn tập làm văn ở trường Tiểu học.
Một số hình ảnh về nhà trường và hoạt động dạy học của trường