Trường THCS Xuân Lao, huyện Mường Ảng được thành lập ngày 01/9/2007 theo Quyết định số 291/QĐ-CT ngày 22/8/2007 của UBND huyện Mường Ảng trên cơ sở chia tách từ xã Búng Lao. Trường đặt tại Bản Lao, xã Xuân Lao, phía Đông giáp với xã Chiềng Đông (huyện Tuần Giáo), phía Tây giáp với xã Nặm Lịch, phía Nam giáp với xã Mường Bám (huyện Thuận Châu, tỉnh Sơn La), phía Bắc giáp với xã Búng Lao, có 20 bản. Xã nằm trên địa bàn thuộc chương trình 30a của Chính phủ với tổng diện tích đất tự nhiên là 5487,05ha, 100% diện tích là rừng núi. Tính đến tháng 10/2016 dân số của xã Xuân Lao là 5132 người, thành phần dân tộc chung sống trên địa bàn xã chủ yếu là dân tộc Thái, H’Mông, Khơ Mú.
Năm học 2007-2008, năm học đầu tiên chia tách từ trường THCS Búng Lao cơ sở vật chất của nhà trường chỉ có 08 phòng học tạm 20 bộ bàn ghế, số phòng học còn lại là mượn tạm của trường Tiểu học Xuân Lao. Đến năm học 2016-2017, nhà trường có 11 lớp với 371 học sinh và 28 cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên. Cơ sở vật chất với 09 phòng học kiên cố; 01 văn phòng; 01 thư viên; 01 phòng Tin học; 01 phòng Vật lí-Công nghệ; 01 phòng Hóa-Sinh học; 01 phòng Tiếng Anh; 01 phòng Truyền thống; 01 phòng làm việc Hiệu trưởng; 01 phòng làm việc Phó hiệu trưởng; 04 phòng làm việc tổ chuyên môn; 01 phòng làm việc của Đoàn thể; 01 phòng Y tế, 07 phòng công vụ, 08 phòng nội trú học sinh, 01 nhà bếp, 03 nhà vệ sinh, thiết bị đảm bảo cho việc dạy và học.
Trải qua gần 10 năm phấn đấu xây dựng và trưởng thành với sự nỗ lực cố gắng của các thế hệ nhà giáo, các thế hệ học sinh của nhà trường; sự quan tâm chỉ đạo của Sở, Phòng Giáo dục và Đào tạo, của chính quyền địa phương các cấp, năm học 2016-2017 nhà trường đã vinh dự được Chủ tịch UBND tỉnh Ban hành Quyết định công nhân trường trung học đạt chuẩn quốc gia.
Ngày 17/11/2016, UBND xã Xuân Lao cùng nhà trường tổ chức Lễ đón bằng công nhận trường đạt chuẩn quốc gia và kỷ niệm 34 năm ngày Nhà giáo Việt Nam. Đến dự buổi lễ có các đồng chí đại diện phòng ban chuyên môn Sở Giáo dục và Đào tạo, đại diện Lãnh đạo huyện ủy, HĐND, UBND, lãnh đạo phòng Giáo dục và Đào tạo huyện Mường Ảng, Hiệu trưởng, Phó hiệu trưởng các trường THPT, THCS, các trường mầm non, tiểu học đóng trên địa bàn. Buổi lễ được tổ chức trang trọng, nghiêm túc, đúng nghi lễ và đã thành công tốt đẹp.
Một số hình ảnh của buổi lễ:
Văn nghệ chào mừng Lễ đón bằng công nhận trường đạt chuẩn quốc gia, kỷ niệm 34 năm ngày nhà giáo Việt Nam tại trường THCS Xuân Lao
Thầy giáo Lê Đình Hùng - Bí thư chi bộ, Hiệu trưởng nhà trường Báo cáo tóm tắt quá trình phấn đấu xây dựng đạt chuẩn quốc gia của nhà trường
Đồng chí Lù Thị Doan - Phó chủ tịch HĐND huyện Mường Ảng trao bằng công nhận trường đạt chuẩn quốc gia cho trường THCS Xuân Lao
Đồng chí Lê Văn Thống - Trưởng phòng Giáo dục và Đào tạo huyện Mường Ảng tặng giấy khen cho trường THCS Xuân Lao