Chúng tôi hy vọng các trường, các nhà giáo sau khi đọc, bằng nhiều hình thức có thể in ra, chuyển tải tới học sinh của trường mình coi đây là những ví dụ, những câu chuyện minh họa từ thực tiễn, góp phần vào việc nâng cao nhận thức của lớp học trò hiện nay. Mong nhận được sự góp ý của bạn đọc. Trân trọng giới thiệu.
 
1. Tháng 1 năm 2013, báo điện tử dantri.vn có đăng bài viết tâm sự về cuộc sống có  tựa đề “Anh đã dìu tôi bước qua thời thiếu nữ...”

Tôi là cô gái sống ở một ngôi làng của Nam Trung Bộ. Từ ngôi làng bé xinh này tôi đã lớn lên với nhiều kỷ niệm đẹp. Đáng nhớ nhất là anh - người cho tôi cuộc sống tươi đẹp!

Chuyện con bò bị giết

Thời đi học, anh nổi tiếng khắp làng vì học giỏi, ngoan, lễ phép. Người già trong làng ai cũng mến anh, lấy anh ra răn dạy con cháu. Với bọn trẻ chúng tôi, anh rất lộng lẫy!

Năm tôi học lớp 11, anh đã tốt nghiệp và làm việc ở Hà Nội. Một ngày cận tết anh về quê. Bố tôi mời anh qua nhà chơi, uống rượu. Bữa đó bố tôi giết một con bò. Tôi yêu con bò này lắm. Nó giúp bố tôi cày ruộng, cho chúng tôi cưỡi nó mỗi ngày. Nó rất hiền. Hôm đó tôi chứng kiến người ta giết nó. Một chú lấy cái búa đập mạnh vào đầu, nó rống lên, mắt lờ đờ rồi gục xuống. Thấy nó chết thảm tôi òa khóc. Tôi giận bố, giận mấy người kia.

Khi tôi đang gục đầu khóc thì một bàn tay đặt nhẹ lên vai. Tôi giật bắn, đứng phắt dậy. Anh đứng đó, bình tĩnh, hiền lành.
 “Anh biết vì sao em khóc. Ngày trước anh cũng chứng kiến bố anh giết con chó, mà anh rất gần gũi. Anh buồn mất mấy tháng. Bố mua con chó nào về anh cũng không chấp nhận. Bố đã giải thích, anh hiểu, và không buồn nữa...”.
Tôi ngây thơ hỏi: “Con bò nó hiền thế, sao lại giết nó, ăn thịt con khác cũng được mà…”.

Anh nhỏ nhẹ: “Anh nói thế này nhé, hằng ngày trên chợ vẫn bán thịt bò. Họ không giết con bò này thì cũng giết con bò kia, con người vẫn cần ăn thịt, nuôi bò là để lấy sức kéo và làm thực phẩm cho con người mà! Hằng ngày có nhiều con bò bị làm thịt, nếu ai cũng khóc như em thì nước mắt đổ vào đâu nhỉ? Ở Đồ Sơn, Hải Phòng người ta chọi trâu.
Họ chọn những con trâu mà họ yêu mến nhất, khỏe mạnh nhất để chọi. Sau đó họ làm thịt hết. Số kiếp mỗi con vật trên đời này nó vậy.
Con lợn, con gà, con chó cũng hiền mà, nhưng nó cũng vậy, biết làm sao em! Trước khi bố giết nó, bố đã làm lễ hóa kiếp cho nó rồi. Kiếp sau nó sẽ là con khác...”. Anh cứ thế, nhỏ nhẹ giải thích đến khi tôi hiểu, nín khóc thì thôi.

Câu chuyện con bò gị giết ám ảnh tôi, đặt ra cho tôi nhiều câu hỏi. Tôi đi tìm câu trả lời và thấy anh đúng. Tôi lại tự hỏi: Sao anh biết tôi khóc vì điều gì? Sao anh quan tâm chuyện vớ vẩn của tôi? Tôi hỏi bố, ông cười: “Anh ấy tinh tế, được ăn học đàng hoàng mới tinh mắt để ý mấy chuyện nhỏ, trẻ con, mít ướt của con thôi”.

Có lần tôi thắc mắc sao mọi người yêu quý anh thế, bố nói: “Anh ấy là người lớn trước tuổi, sâu sắc và tình nghĩa. Bố còn nhớ thời còn đi chăn bò, lúc đấy anh ấy mới mười mấy tuổi. Người ta tố cáo anh ấy trộm dưa hấu nhà người ta. Bố anh ấy là bộ đội, rất nghiêm khắc đã đánh anh ấy bật máu tươi. Anh ấy chỉ nói “con xin lỗi”. Sau này bố ngồi với mấy ông bạn người ta kể, là anh ấy nhận thay cho mấy đứa bạn chuyện trộm dưa. Anh ấy nghĩa khí từ bé, sống mà bạn bè cũng lứa ở làng đứa nào cũng tôn trọng. Ước gì sau này bố có thằng rể như thế”.
 

Em và “Những con đường có lá me bay…..”(ảnh internet)

Cú sốc thời thiếu nữ

Năm lớp 12, tôi bị một cú sốc. Chỉ vì một sơ suất nhỏ, tôi đã bị loại khỏi đội tuyển học sinh giỏi Văn. Tôi tuyệt vọng, nghĩ quẩn. Tôi uống thuốc ngủ tự tử.

Hôm sau tỉnh dậy ở bệnh viện, tôi thấy anh cùng người nhà tôi. Thấy tôi tỉnh lại ai cũng mừng rỡ. Một lúc sau mọi người ra ngoài, mỗi anh ở lại (sau này tôi mới biết bố tôi hoảng loạn quá gọi nhờ anh về tư vấn, khuyên răn tôi).

Anh nắm tay tôi rồi nói: “Anh và em sinh ra ở quê nghèo; nếu không có nghị lực chúng ta sẽ chẳng có gì cả”. Tôi khóc. Anh nói tiếp: “Em biết không, tự tử mang nhiều tội lắm. Tội thứ nhất là bất hiếu. Bố mẹ mang nặng đẻ đau, rau cháo, chịu biết bao nhiêu khổ nhục để nuôi ta khôn lớn. Thân thể của anh và em là do mẹ sinh ra, sao chỉ vì vấp ngã nhỏ mà em tự hủy hoại. Em hãy tưởng tượng đám ma của em xem. Trên bàn thờ khói hương nghi ngút. Dưới bàn thờ mẹ em khóc ngất, bố chết lặng. Họ có tội gì, sao lại bắt những người thân yêu nhất chịu đau đớn như thế?”.

Tôi khóc nấc lên. “Tội thứ hai là bất nghĩa. Bạn bè, người thân, họ sống và thương yêu em. Em làm được gì cho họ? Em trốn chạy thất bại bằng cách tìm đến cái chết?”.

Tôi ngồi dậy, cứ như có thuốc tiên vậy. Tôi khỏe ra, vỡ òa sung sướng, trong lòng như reo lên “trời ơi, tôi vẫn còn sống”. Anh nắm chặt tay tôi, tiếp: “Tội thứ ba, là bất tín. Bạn bè, thầy cô, xã hội đang chờ em cống hiến, em chết đi, thì phí cơm bố mẹ, phí chữ thầy cô, phí niềm tin mà mọi người đang dành cho em…”…

Hai tiếng đồng hồ, anh ở bên tôi. Đó là hai tiếng đồng hồ thay đổi cuộc đời tôi. Hôm đó anh kéo tôi đến gần, dựa vào vai anh. Trái tim tôi loạn nhịp. Tôi nhớ mãi câu nói cuối cùng của anh trước khi rời bệnh viên: “Tự tử nhiều tội như thế, Diêm Vương cũng không tha đâu nhá..”. Tôi vui sướng vì được sống, đã bật cười!

 Ngày anh cưới vợ ở Hà Nội, rồi về làng mở tiệc, tôi buồn lắm. Nhưng anh đã cho tôi sức mạnh, bản lĩnh nên tôi muốn anh thấy điều đó. Tôi đến chia vui với anh. Gặp tôi, anh kéo vợ đến giới thiệu, pha trò: “Con gái làng anh xinh không? Nhưng con trai làng này cũng bản lĩnh lắm nên anh không cạnh tranh nổi, phải đi kiếm vợ cách cả ngàn cây số”.

Giờ anh thành đạt là niềm tự hào không chỉ của ngôi làng bé nhỏ của tôi. Mỗi lần về tết, anh đều đến thăm mọi người. Nghe nói, có tết anh dành toàn bộ tiền thưởng ở cơ quan để mừng tuổi cho người già neo đơn, trẻ em nghèo!

Giờ tôi đang sống ở nước ngoài, ở tuổi 27, bước qua những dại dột khờ khạo của tuổi mới lớn, tôi vẫn thần tượng anh. Tôi hiểu và thấm những gì anh nói. Anh cho tôi điểm tựa, cho tôi thấy sống phải biết sẻ chia, thương yêu mọi người và biết ở bên ai đó lúc họ yếu mềm, tuyệt vọng!
 

 Nguyễn Thị Quỳnh Trang
Du học sinh tại Thượng Hải, Trung Quốc
 

2. Tháng 3 năm 2013, trên mạng có đăng bài viết về đức tính tự tin, tin vào bản thân mình, tin vào những phẩm chất tốt đẹp đang tồn tại bên trong con người mình, và tự tin vững bước đón nhận những thử thách mới trong tương lai

Trong thực tế cuộc sống, ta có thể thấy được rất nhiều những danh nhân, những con người thành đạt với sự thành công trên nhiều lĩnh vực. Chúng ta thường hay đặt câu hỏi rằng tại sao và bằng cách nào mà những người như thế có thể tiếp cận được sự thành công, ngoài những đức tính, phẩm chất cần thiết như sự chăm chỉ, tài năng, linh hoạt trong giao tiếp, may mắn,… Để có được những sự thành đạt như thế, con người cần có một phẩm chất không kém phần quan trọng ở thời đại này, đó chính là sự tự tin. Vậy sự tự tin là gì và nó có tầm quan trọng như thế nào trong cuộc sống mỗi con người?

Tự tin là tin vào chính bản thân mình, tin vào chính giá trị, những phẩm chất tốt đẹp đang tồn tại bên trong con người mình, tin vào những thành công, những thành quả mà mình đã đạt được trong quá khứ để vững bước đón nhận những thử thách mới trong tương lai; tin vào tài năng của mình, những ước mơ tốt đẹp mà mình theo đuổi và tin rằng dù có phải thất bại đi chăng nữa, mình vẫn có thể thực hiện được nó ở những lần sau.

Tự tin trái ngược với sự hèn nhát, rụt rè, thiếu niềm tin vào bản thân và lo sợ phải thất bại, không dám theo đuổi ước mơ. Sự tự tin trong cuộc sống có thể được biểu hiện ở những việc làm nhỏ nhất như tự tin thuyết trình bài học trước lớp, tự tin đóng góp phát biểu ý kiến của mình cho tập thể lớp; cho đến những việc làm lớn hơn như công bố phát minh của một nhà khoa học hay một nhà văn cho ra đời tác phẩm của mình trước công chúng, và còn rất nhiều biểu hiện của sự tự tin trong cuộc sống mà chúng ta không thể kể hết.

Tự tin là một phẩm giá mà mỗi cá nhân cần phải hướng tới và rèn luyện để có thể tồn tại và phát triển trong cuộc sống và sự nghiệp. Với sự tự tin, chúng ta sẽ tạo được một nền móng vững chãi trong tâm hồn, một bản lĩnh vững chắc của bản thân, từ đó chúng ta có thể xác định rõ rang rằng: chúng ta là ai trong cuộc đời này, xác định rõ con đường chúng ta sẽ đi trong cuộc đời, sự nghiệp. Chỉ có thế chúng ta mới có thể hình thành và theo đuổi ước mơ đúng đắn của chính bản thân mình, cũng là thể hiện bản thân.

Đồng thời, sự tự tin trong cuộc sống hay công việc thường nhật mang đến cho ta khả năng quyết đoán trong việc lựa chọn khi mắc phải những vấn đề cần sự giải quyết. Những sự lửa chọn có thể là rất nhỏ như chọn đề trong một bài kiểm tra Văn hay lớn hơn là sự chọn ban ngành, công việc mà chúng ta sẽ làm trong tương lai, dù là lớn hay nhỏ thì sự tự tin và quyết đoán cũng đều ảnh hưởng đến kết quả mà chúng ta đạt được sau này.

Nếu không có sự tự tin thì làm sao chúng ta dám chọn đề văn khó hơn trong khi chúng ta đủ khả năng làm được, hay là chọn ban ngành mà mình yêu thích để mà theo đuổi. Kế đến, người tự tin sẽk hông ngần ngại trước bất cứ một công việc nào dù công việc đó có quá sức với họ đi chăng nữa và họ có thể thất bại. Qua đó, ta có thể thấy được: tự tin như một nguồn động lực giúp cho ta có thể chấp nhận đương đầu với những thử thách trong cuộc sống, dù thành công hay thất bại thì đó cũng là cơ hội để chúng ta học thêm những kiến thức mới, phát hiện, đào sâu những phẩm chất tồn tại bên trong con người chúng ta mà bấy lâu naychúng ta không biết.

 
 “Anh sẽ về khi mai vàng trước ngõ….” (Ảnh internet)
 

Nếu ta không chịu đứng ra thuyết trình bài học của mình trước lớp thì làm sao chúng ta có thể biết kĩ năng nói của mình đến đâu để mà sửa chữa, bồi dưỡng? Quan trọng hơn, sự tự tin sẽ tiếp cho ta thêm sức mạnh và nghị lực để có thể vượt qua thất bại, khó khăn trước mắt để tiến lên phía trước, đồng thời cũng là chìa khóa dẫn đến thành công trong công việc.

Điển hình cụ thể hơn: những người nói tiếng Anh giỏi chắc chắn phải có nhiều lần đứng ra nói chuyện với người khác, người nước ngoài bằng tiếng Anh, cũng phải vấp những lỗi về ngữ pháp, cách dùng từ, nhưng sự tự tin trong giao tiếp đã giúp họ vượt qua và đạt được thành công trong việc học ngoại ngữ. Cuộc sống luôn đầy rẫy những thử thách, nếu chúng ta không tự tin, tin vào chính mình để vượt qua thì thành công sẽ khó mà đến với chúng ta.

Hầu như ai cũng biết, tự tin là một kĩ năng, phẩm chất cần thiết cho con người. Thế nhưng không phải ai cũng có trong người sự tự tin ấy. Trong cuộc sống, chúng ta vẫn quan sát thấy được những người nhút nhát, thiếu niềm tin vào bản thân, hay thích dựa dẫm vào kẻ khác, vào cha mẹ, dẫn đến sự thiếu kĩ năng và kiến thức cần thiết. Điển hình là một số bạn trẻ, dù đã bước sang tuổi trưởng thành rồi mà vẫn không tự tin dấn thân vào đời, tự lập để mà kiếm sống, vẫn ăn bám vào cha mẹ cung cấp, kĩ năng sống thì không có, sống vật vờ vô ích như một người thừa của xã hội.

Một số kẻ còn thiếu tự tin đến mức không dám chấp nhận những thử thách trong công việc, để học những cơ hội thăng tiến bay qua mà không muốn nắm bắt vì sợ thất bại, không tin vào những khả năng của bản thân mình có thể làm được. Trong việc chọn ngành nghề của học sinh sau khi tốt nghiệp THPT, đa số các bạn học sinh đều thi vào những trường như Kinh tế, Bách khoa, Ngoại thương,… với những ngành thật “hot” có thể gặt tiền nhiều mà không nghĩ đến tài năng của mình không thuộc những phạm trù của những ngành nghề ấy, không tự tin vào năng lực thực của mình mà chỉ muốn a dua theo kẻ khác.

Tệ hơn nữa là có một số người tự tin quá mức đâm ra chủ quan, tự phụ vào chính bản thân mình, xem trọng và đề cao cái tôi của mình, xem thường người khác. Ắt hẳn khi còn bé, chúng ta đã đều được đọc truyện ngụ ngôn “Rùa và Thỏ”, Thỏ đã chủ quan quá mức nên thua ê chề trong cuộc đua với Rùa. Những người chủ quan như thế sẽ khó tránh khỏi thất bại. Đồng thời, hcúng ta cũng cần phải hiểu tự tin thôi vẫn chưa đủ để dẫn đến thành công, cần có sự hỗ trợ của đức tính khác như cần cù, sự khéo léo, linh hoạt trong công việc,… và cả sự giúp đỡ của người khác để vươn tới thành công mai sau.

Việc rèn luyện một phẩm chất cho mình là một việc không dễ dàng thực hiện. Là một học sinh, trước tiên em phải ra sức học tập thật là tốt để tạo cho mình một nền móng kiến thức thật vững chãi, không ngừng ra sức học hỏi để phát huy tài năng bản thân. Từ đó, em có thể thực hiện việc rèn luyện từ những công việc làm nhỏ nhất như tự tin giơ tay phát biểu ý kiến của mình trước lớp, khắc phục sự rụt rè sợ sai khi phát biểu xây dựng bài học, kế đến nữa, em sẽ tham gia các hoạt động của trường, lớp, đoàn thể, tự tin trong giao tiếp và dũng cảm xung phong nhận lãnh những trách nhiệm phù hợp với sức của mình để thực hiện nó. Đến kì thi Đại học, sẽ chẳng có lí do gì để em từ chối thi vào trường Xã hội nhân văn khoa Tâm lý học, theo đuổi ước mơ của chính em.

Về phía gia đình, đặc biệt là các bậc cha mẹ cần đặc biệt chú ý rèn luyện đức tính tự tin cho con em mình ngay từ khi chúng còn nhỏ, như khen con khi con làm việc tốt, tôn trọng, khuyến khích những quyết định riêng tư chính đáng của con cái và biết lắng nghe, động viên, an ủi chúng khi cần thiết. Về phía nhà trường và xã hội, cần có những buổi hội thảo dành cho giới trẻ về “sự tự tin”, giáo dục một cách rõ ràng mà không sơ sài chung chung, gần gũi mà không cứng nhắc và lý thuyết suông, gần gũi với thực tế cuộc sống của chúng em, chú trọng hơn về việc tư vấn tâm lí tuổi vị thành niên, định hướng tương lai cho học sinh.

Tự tin là chiếc chìa khóa dẫn đến sự thành đạt trong cuộc sống, vậy chúng ta hãy rèn luyện nó ngay từ bây giờ để trở thành một con người năng động , bản lĩnh trong xã hội, tồn tại một niềm tin mãnh liệt vào bản thân trước chông gai cuộc đời./.
 

Tổng hợp: Nguyễn Hùng Cường – Phòng CNTT&NCKH