1. Giữ vững Quy mô trường, lớp, học sinh tiểu học; tiếp tục đưa học sinh lớp 3,4,5 từ các điểm lẻ về trường trung tâm nhằm tăng tỷ lệ học sinh/lớp; Chuẩn bị các điều kiện để triển khai thực hiện chương trình giáo dục phổ thông 2018.
Năm học 2020-2021 mạng lưới trường, lớp tiểu học học tỉnh Điện Biên tiếp tục được duy trì ổn định, các xã, phường, thị trấn đều có trường tiểu học, các bản lẻ đều duy trì lớp tiểu học đáp ứng nhu cầu học tập của học sinh, quy mô học sinh phát triển ổn định. Toàn tỉnh có 151 trường tiểu học (21 trường THCS có học sinh tiểu học) 73.607 học sinh, vượt 1.096 học sinh so với kế hoạch UBND tỉnh giao. Tỉ lệ học sinh/lớp đạt 25,5 em (tăng 1,0 học sinh/lớp so với năm học 2019-2020).
Huy động học sinh 6 tuổi học lớp 1 đạt 15.327/15.353(99,8 %); huy động học sinh 6 đến 10 tuổi học cấp tiểu học đạt 72.340/72.485 (99,8%) đạt kế hoạch UBND tỉnh giao; Học sinh lớp 3,4,5 học Tiếng Anh đạt 1.325 lớp, 38.008/42.833 học sinh đạt 88,7%; trong đó số học sinh học 4 tiết/tuần đạt 1.066 lớp với 30.643/42.833 em đạt 71,5% (tăng 6,4% so với năm học trước); Học sinh học Tin học 1.140 lớp, 32.962/42.833 học sinh đạt 74,2% (tăng 5,8% so với năm học trước);
Cơ sở vật chất trường lớp được các huyện, thị xã, thành phố tiếp tục đầu tư xây dựng kiên cố, đảm bảo đủ phòng học để tổ chức dạy học 2 buổi/ngày ở 100% trườngTiểu học, học sinh bán trú được các cơ sở giáo dục tiếp tục quan tâm xây dựng phòng nghỉ, nhà ăn, bếp, công trình nước nhà vệ sinh đáp ứng chủ trương đưa học sinh lớp 3,4,5 từ các điểm trường lẻ về trung tâm xã học tập. Các cơ sở giáo dục đều tập trung chuẩn bị tốt các điều kiện cho việc triển khai thực hiện đổi mới chương trình, sách giáo khoa giáo dục phổ thông 2018.
2. Triển khai thực hiện hiệu quả Chương trình, sách giáo khoa giáo lớp 1 từ năm học 2020-2021
Căn cứ Thông tư số 01/2020/TT-BGDĐT ngày 30/01/2020 của Bộ Giáo dục và Đào tạo về việc Hướng dẫn lựa chọn Sách giáo khoa trong cơ sở giáo dục phổ thông; Sở Giáo dục và Đào tạo đã ban hành Công văn số 467/SGDĐT-GDTH ngày 20/3/2020 về việc hướng dẫn các trường có học sinh tiểu học lựa chọn sách giáo khoa năm học 2020-2021; Phòng giáo dục và Đào tạo các huyện, thị xã, thành phố đã hướng dẫn, chỉ đạo các trường Tiểu học thành lập Hội đồng lựa chọn sách giáo khoa lớp 1 năm học 2020-2021 và tổ chức lựa chọn SGK mới theo tiêu chí quy định tại Quyết định số 221/QĐ-UBND ngày 12/3/2020 của UBND tỉnh Điện Biên, thông báo đến gia đình học sinh kết quả lựa chọn SGK lớp 1 trước ngày 30/4/2020.
Sở Giáo dục và Đào tạo đã ban hành Văn bản số 1750/SGDĐT-GDTH ngày 28/8/2020 về hướng dẫn thực hiện nhiệm vụ Giáo dục Tiểu học năm học 2020-2021, Văn bản số 1825/SGDĐT- GDTH ngày 04/9/2020 về nâng cao hiệu quả công tác truyền thông Giáo dục Tiểu học năm học 2020-2021, Văn bản số 2030/SGDĐT-GDTH ngày 19/10/2020 về tăng cường chỉ đạo thực hiện chương trình giáo dục phổ thông 2018 đối với lớp 1. Trên cơ sở hướng dẫn của Sở, các trường tiểu học đã thực hiện các giải pháp cụ thể khắc phục ngay những tồn tại hạn chế, khó khăn nảy sinh trong quá trình triển khai thực hiện chương trình, SGK lớp 1 học kỳ 1 năm học 2020-2021.
Phòng Giáo dục và Đào tạo thành phố Điện Biên Phủ, huyện Điện Biên, Tủa Chùa, Mường Nhé, Tuần Giáo đã tổ chức Hội thảo, xây dựng các chuyên đề về dạy Tiếng Việt và Toán lớp 1 theo hướng phát huy phẩm chất năng lực học sinh. Chương trình các môn học ở lớp 1 được các đơn vị chỉ đạo, triển khai thực hiện đảm bảo chất lượng và kế hoạch thời gian học 2020-2021.
3. Tổ chức đánh giá học sinh lớp 1 theo Thông tư số 27/2020/TT-BGDĐT ngày 04/9/2020 của Bộ Giáo dục và Đào tạo; Tổ chức tập huấn dạy học theo định hướng phát triển phẩm chất, năng lực cho 100% đội ngũ giáo viên dạy lớp 5; Chỉ đạo 26 trường vùng đặc biệt khó khăn áp dụng những thành tố tích cực của Mô hình trường học mới vào dạy học chương trình hiện hành nhằm góp phần nâng cao chất lượng giáo dục.
Ngay sau khi tham gia tập huấn tại Bộ, Sở Giáo dục và Đào tạo đã ban hành Quyết định số 3184/QĐ-SGDĐT ngày 06/11/2020 về việc thành lập tổ giảng viên, chỉ đạo Phòng Giáo dục và Đào tạo các huyện, thị xã, thành phố tổ chức tập huấn trước ngày 15/11/2020 cho 172 cán bộ quản lý 850 giáo viên dạy lớp 1 về đánh giá học sinh tiểu học theo quy định tại Thông tư số 27/2020/TT-BGDĐT ngày 04/9/2020 của Bộ Giáo dục và Đào tạo. Các Phòng Giáo dục và Đào tạo đã chọn cử 70 giáo viên cốt cán tham gia tập huấn tại Bộ Giáo dục và Đào tạo về dạy học lớp 5 Chương trình giáo dục phổ thông hiện hành theo hướng phát triển phẩm chất, năng lực học sinh và tổ chức triển khai tập huấn đại trà đến 100% giáo viên dạy lớp 5 trên phạm vi toàn tỉnh trước khi bước vào học kỳ 2 năm học 2020-2021.
Tiếp tục chỉ đạo cán bộ quản lý, giáo viên các trường thực hiện hiệu quả Mô hình trường học mới hỗ trợ 26 trường tiểu học vùng khó khăn, thực hiện đổi mới không gian lớp học, áp dụng linh hoạt phương pháp, kĩ thuật dạy học của Mô hình trường học mới, phương pháp "Bàn tay nặn bột", dạy Mĩ thuật theo phương pháp Đan Mạch tạo tiền đề cho việc triển khai Chương trình, sách giáo khoa giáo dục phổ thông mới từ năm học 2020-2021.
3. Nâng cao số lượng, chất lượng dạy học Tiếng Anh cho học sinh Tiểu học
Thực hiện Đề án 2020 về dạy ngoại ngữ cho học sinh phổ thông, các huyện, thị xã, thành phố đã tích cực đầu tư xây dựng cơ sở vật chất, mua sắm bổ sung thiết bị dạy học phục vụ môn Tin học và Ngoại ngữ, tuyển dụng đủ đội ngũ giáo viên dạy chuyên để thực hiện Chương trình môn Tiếng Anh bắt buộc và tự chọn.
Các trường tiểu học chú trọng xây dựng môi trường giao tiếp tiếng Anh cho học sinh thông qua việc: thành lập câu lạc bộ tiếng Anh trong nhà trường, bản tin tiếng Anh, góc tiếng Anh trong lớp, thực hiện song ngữ ở một số nội dung như biển tên trường, tên lớp, phòng học bộ môn, nội quy trường, khẩu ngữ trong phòng học. Thường xuyên tổ chức hoạt động giao lưu tiếng Anh giữa các lớp; trò chơi mở rộng vốn từ tiếng Anh; ngoại khóa vui học tiếng Anh; xây dựng cây từ vựng song ngữ Việt-Anh theo chủ điểm, liên chủ điểm; giới thiệu các điểm di tích lịch sử, truyền thống văn hóa, tín ngưỡng của địa phương bằng tiếng Anh; tạo điều kiện cho học sinh cơ hội giao tiếp với người nước ngoài tại các trường tiểu học có điều kiện thuận lợi; phát huy những nhân tố tích cực hỗ trợ nhau trong quá trình học ngoại ngữ; kết hợp dạy học chính khóa với tổ chức các buổi hội thoại và các hoạt động văn hóa, văn nghệ, tạo điều kiện để học sinh được giao tiếp bằng tiếng Anh. Năm học 2020-2021 toàn tỉnh có 151 trường tiểu học, học sinh lớp 3,4,5 học Tiếng Anh đạt 88,7% (1.325 lớp, 38.008 h/s); trong đó số học sinh học 4 tiết/tuần đạt 71,5% (1.066 lớp với 30.643h/s) tăng 6,4% so với năm học 2019-2020.
4. Chỉ đạo thực hiện hiệu quả sinh hoạt chuyên môn lấy học sinh làm trung tâm. Đổi mới phương pháp dạy học, kiểm tra đánh giá học sinh đáp ứng yêu cầu thực hiện chương trình giáo dục phổ thông 2018 ở các huyện đặc biệt khó khăn của tỉnh (Nậm Pồ, Mường Nhé, Tủa Chùa, Điện Biên Đông).
Với đội ngũ giáo viên tiểu học ổn định về số lượng, cơ cấu môn học cùng với sự quan tâm của các cấp quản lý giáo dục, trình độ đào tạo của cán bộ quản lí và giáo viên của tỉnh tiếp tục được nâng cao (có 98,5% cán bộ quản lí và 90,2% giáo viên có trình độ đào tạo Cao đẳng và Đại học, 40 cán bộ quản lý đang tham gia đào tạo trình độ Thạc sỹ). Đội ngũ giáo viên Tiểu học của tỉnh thực sự đã thay đổi nhận thức về đổi mới chương trình giáo dục phổ thông, xác định nhiệm vụ đổi mới sinh hoạt chuyên môn hàng tuần, đổi mới phương pháp dạy học, kiểm tra đánh giá học sinh là nhiệm vụ trọng tâm của năm học 2020-2021. Các tổ chuyên môn tích cực xây dựng chuyên đề cấp tổ, trường, cụm trường về các nội dung " Mở rộng vốn từ cho học sinh lớp 2-3", "Rèn kĩ năng đọc cho học sinh lớp 1", "Thứ tự thực hiện các phép tính", "Dạy đơn vị đo khối lượng", "Dạy giải toán có lời văn" sát với đặc điểm học sinh dân tộc, cần thiết với cơ sở giáo dục.
5. Chuẩn bị đội ngũ giáo viên phổ thông, chuẩn bị cơ sở vật chất đủ điều kiện để triển khai thực hiện chương trình giáo dục phổ thông 2018 đối với lớp 1.
Chỉ đạo các phòng GD&ĐT tổ chức rà soát, đánh giá thực trạng, ngũ giáo viên để phối hợp Sở Nội vụ tham mưu UBND tỉnh tuyển dụng bổ sung đội ngũ giáo viên (quan tâm đặc biệt đến giáo viên dạy Tiếng Anh, Tin học, Âm nhạc, Mĩ Thuật) từng bước đảm bảo số lượng và chất lượng đáp ứng triển khai thực hiện Chương trình, sách giáo khoa giáo dục phổ thông.
Đến đầu năm học 2020-2021 toàn tỉnh đã có 100% cán bộ quản lý, giáo viên được bồi dưỡng về Chương trình giáo dục phổ thông 2018 (Modul01). Qua kết quả viết thu hoạch, 100% cán bộ quản lý, giáo viên nắm bắt khá tốt nội dung Thông tư số 32/2018/TT-BGDĐT ngày 26/12/2018 của Bộ, những nội dung điều chỉnh, nội dung mới so với Chương trình giáo dục phổ thông hiện hành.
Chỉ đạo rà soát, sắp xếp, sửa chữa để sử dụng hiệu quả cơ sở vật chất, thiết bị dạy học hiện có; chủ động tham mưu với UBND các cấp xây dựng kế hoạch đầu tư cơ sở vật chất bổ sung theo quy định của cấp tiểu học, bổ sung thiết bị dạy học tối thiểu đảm bảo việc thực hiện đổi mới của từng khối lớp; Huy động lồng ghép các nguồn vốn đầu tư xây dựng, cải tạo, sửa chữa nâng cấp cơ sở vật chất, thiết bị trường học. Tiếp tục chỉ đạo các cơ sở giáo dục thực hiện đầy đủ, kịp thời, chính xác chế độ chính sách đối với cán bộ, giáo viên và học sinh. Đến tháng 8/2020, 100% UBND các huyện, thị xã, thành phố đã bảo đảm các điều kiện cần thiết về cơ sở vật chất, thiết bị dạy học, nhân lực để triển khai thực hiện Chương trình, sách giáo khoa giáo dục phổ thông 2018 đối với lớp 1 (phòng học kiên cố đạt 55,03% , số phòng học bán kiên cố 36,41% , số phòng học tạm 8,08 %).
6. Tăng cường giáo dục kĩ năng sống, phòng chống bạo lực học đường, đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm và nâng cao chất lượng giáo dục học sinh các trường PTDT bán trú
Giáo dục kĩ năng sống cho học sinh tiểu học là việc làm rất quan trọng, ảnh hưởng tới quá trình hình thành nhân cách của trẻ cho tới tuổi trưởng thành. Giáo dục kĩ năng sống phải được bắt đầu từ khi trẻ còn nhỏ, đặc biệt ở lứa tuổi Tiểu học. Bởi vậy Sở Giáo dục và Đào tạo đã xác định và chỉ đạo các trường tiểu học tăng cường giáo dục kĩ năng giao tiếp, thuyết trình, làm việc theo nhóm ngay từ đầu năm học 2020-2021 nhằm giúp các em tự tin, tự chủ,chủ động trong quá trình xử lý tình huống trong cuộc sống.
Được sự quan tâm của Dự án Phát triển trẻ thơ toàn diện (UNICEF) hợp phần giáo dục đã tiến hành tập huấn cho 430 cán bộ quản lý, giáo viên cấp tiểu học 9 xã thuộc 03 huyện Tủa Chùa, Tuần Giáo và Điện Biên Đông về nhận biết bạo hành trẻ em, các dấu hiệu nhận biết trẻ bị bạo hành về thể chất, về tinh thần, sao nhãng, bỏ mặc, đặc biệt là các dấu hiệu trẻ bị xâm hại. Từ các tình huống cụ thể cán bộ quản lý, tổng phụ trách đội, giáo viên và các thành viên khác trong nhà trường đề ra các giải pháp giải quyết và hỗ trợ khẩn cấp các trường hợp trẻ bị ngược đãi, bị xâm hại, bạo lực, bóc lột; đồng thời trợ giúp cho trẻ có hoàn cảnh phục hồi và tạo cơ hội cho các em hòa nhập cộng đồng.
7. Thực hiện tốt kế hoạch phổ cập giáo dục tiểu học mức độ 3
Huy động 6 tuổi học lớp 1 đạt 15.327/15.353 (99,8 %); Huy động học sinh 6 đến 10 tuổi học cấp tiểu học đạt 72.340/72.485 (99,8%) đạt kế hoạch UBND tỉnh giao; Số trẻ 11 tuổi hoàn thành chương trình tiểu học đạt 11.845/12.076, tỉ lệ 98,09%;
129/129 xã đạt chuẩn PCGD tiểu học mức độ 1, tỉ lệ 100%
129/129 xã đạt chuẩn PCGD tiểu học mức độ 2, tỉ lệ 100%;
Tổng số huyện đạt chuẩn phổ cập giáo dục tiểu học mức độ 2 là 10/10 (100%). Tỉnh Điện Biên duy trì đạt chuẩn PCGD tiểu học mức độ 2 năm 2020
118/129 xã đạt chuẩn PCGD tiểu học mức độ 3, tỉ lệ 91,47%.
Số huyện đạt chuẩn PCGD tiểu học mức độ 3: 07/10 huyện, tỉ lệ 70% (thị xã Mường Lay, thành phố Điện Biên Phủ, huyện Điện Biên, huyện Mường Ảng, huyện Mường Chà, huyện Nậm Pồ, huyện Tuần Giáo).
8. Thực hiện hiệu quả Đề án tăng cường tiếng Việt cho học sinh dân tộc góp phần nâng cao khả năng giao tiếp, đọc hiểu, trình bày đoạn văn, bài văn cho học sinh tiểu học
Sở Giáo dục và Đào tạo đã tổng kết, đánh giá kết quả thực hiện Quyết định số 1454/QĐ-UBND ngày 17/11/2016 của UBND tỉnh Điện Biên về việc phê duyệt Kế hoạch thực hiện Đề án tăng cường tiếng Việt cho trẻ em mầm non, học sinh tiểu học vùng dân tộc thiểu số tỉnh Điện Biên giai đoạn 2016-2020, định hướng đến năm 2025. Để nâng cao chất lượng dạy học môn Tiếng Việt cho học sinh dân tộc, năm học 2020-2021 các cơ sở giáo dục tiếp tục thực hiện việc nâng cao chất lượng môn tiếng Việt như "Ra đề mở đối với phân môn Tập làm văn, mở rộng vốn từ" nhằm phát triển năng lực, phẩm chất học sinh.
Thực hiện sự chỉ đạo của Sở đội ngũ giáo viên tiểu học đã mạnh dạn từ bỏ phương pháp đọc chép và xây dựng bài văn mẫu cho học sinh học thuộc một cách thụ động, chuyển sang việc hướng dẫn học sinh viết bài văn theo suy nghĩ của bản thân, sát với cuộc sống hàng ngày của các em.
9. Tổng kết, đánh giá kết quả thực hiện Đề án dạy tiếng Thái, tiếng Mông cho học sinh Tiểu học và THCS góp phần bảo tồn, phát huy bản sắc văn hóa dân tộc thiểu số tỉnh Điện Biên
Qua 10 năm triển khai thực hiện Đề án, Sở Giáo dục và Đào tạo đã đào tạo được 89 giáo viên dạy tiếng Thái là người dân tộc Thái, 66 giáo viên dạy tiếng Mông là người dân tộc Mông tại Trường CĐSP tỉnh đủ điều kiện về giảng dạy tại các trường Tiểu học và THCS trên địa bàn tỉnh từ năm học 2013-2014 đến năm học 2020-2021.
Năm học 2020-2021 tỉnh Điện Biên triển khai thực hiện dạy tiếng Thái cho học sinh tại 29 trường với 148 lớp 3.318 học sinh (vượt kế hoạch Đề án 318 học sinh); dạy tiếng Mông cho học sinh tại 27 trường, 141 lớp, 4.540 học sinh (vượt kế hoạch Đề án 1.540 học sinh).
Trong 10 năm qua 29 Trường tiểu học triển khai dạy tiếng Thái được cấp 6.600 cuốn sách tiếng Thái tập 1,2,3; 27 trường tiểu học dạy tiếng Mông được cấp 7.000 cuốn sách giáo khoa tập 1,2,3 và 1.000 bộ chữ cái học tiếng Thái, 2.700 tờ tranh phục vụ dạy tiếng Mông. Tổng kinh phí chi cho các hoạt động của Đề án giai đoạn 2011-2020 là 7.779,4 triệu đồng.
Nhằm nâng cao vai trò tự học, nâng cao chất lượng học tập của học sinh, phát huy khả năng tự học của học sinh, giáo viên và độc giả, năm 2017 Sở Giáo dục và Đào tạo tổ chức biên soạn và đăng tải 105 bài giảng điện tử tiếng Thái, 105 bài giảng điện tử tiếng Mông cấp Tiểu học trên trang Website của ngành Giáo dục và Đào tạo nhằm đáp ứng yêu cầu tự học tiếng Thái, tiếng Mông của học sinh và nhân dân trên địa bàn tỉnh.
10. Tổ chức hiệu quả công tác truyền thông về chương trình giáo dục phổ thông 2018 và đổi mới căn bản,toàn diện giáo dục và đào tạo trong giai đoạn hiện nay
Công tác truyền thông về giáo dục tiểu học và chương trình giáo dục phổ thông mới được đặc biệt chú trọng; Sở Giáo dục và Đào tạo đã ban hành công văn số 1825/SGDĐT-GDTH ngày 04/9/2020 về việc nâng cao hiệu quả truyền thông về giáo dục tiểu học năm học 2020-2021, các đơn vị đã phân công cán bộ, giáo viên nghiên cứu viết bài truyền thông về giáo dục và đào tạo, định kì mỗi tháng gửi ít nhất 01 bài để đăng trên Website của Sở. Ngoài các nội dung truyền thông theo định kì, các phòng Giáo dục và Đào tạo phân công cán bộ viết thêm các tin, bài có tính thời sự thuộc lĩnh vực phòng quản lý để đăng tải trên Website của phòng, trường. Một số phòng Giáo dục và Đào tạo đã thực hiện tốt công tác truyền thông, thường xuyên có các chuyên đề định kỳ đăng trên Website của Phòng, Sở như thành phố Điện Biên Phủ, huyện: Tủa Chùa, Tuần Giáo, Điện Biên.
Với những kết quả đã đạt được trong năm 2020, hi vọng giáo dục tiểu học tỉnh Điện Biên sẽ ngày càng phát triển vững bước trên con đường tiếp cận với chương trình giáo dục phổ thông mới trong những năm học tiếp theo./.