Mở đầu buổi lễ, ban tổ chức, các thầy cô giáo và các em học sinh đã dâng hương tại điện thờ thầy giáo Chu Văn An trong không khí trang nghiêm và xúc động. Sau lễ dâng hương là phần vinh danh và trao thưởng cho các em học sinh đạt giải nhất, nhì, ba môn Lịch sử trong kì thi học sinh giỏi quốc gia năm 2013. Tham dự buổi lễ có GS. NGND Phan Huy Lê - Chủ tịch Hội Khoa học Lịch sử Việt Nam, Giáo sư Đinh Xuân Lâm, Nhà sử học Dương Trung Quốc và đại diện tập đoàn dầu khí Việt Nam – nhà tài trợ chính của giải thưởng này.

Phát biểu tại buổi lễ, GS. Phan Huy Lê cho rằng đó là do môn sử chưa được đặt đúng vị thế của nó trong nền giáo dục phổ thông và chế độ thi cử nặng nề đã tác động đến động cơ học tập của học sinh theo chiều hướng tiêu cực. “Nhắc lại chuyện này, tôi càng quý mến và đánh giá các em học sinh giỏi quốc gia môn Sử. Nó cho thấy, không phải tất cả học sinh đều ghét bỏ môn Sử và nếu dạy tốt, học tốt thì môn Sử có đầy đủ khả năng tạo nên hứng thú trong học sinh và hoàn thành chức năng của nó trong nhiệm vụ giáo dục thế hệ trẻ".

Kỳ thi này có 206 học sinh đạt giải, trong đó có 5 giải nhất, 34 giải nhì, 78 giải ba và 89 giải khuyến khích. Năm nay các tỉnh hàng đầu về học sinh giỏi Sử là Nam Định, Ninh Bình, Hà Nam và Quảng Bình. Tỉnh Điện Biên vinh dự có 03 học sinh được vinh danh, gồm 02 học sinh đạt giải ba (Nguyễn Thị Hồng Phượng, Dương Mạnh Cương) và 01 học sinh đạt giải khuyến khích (Đào Thị Thu Phương) đều là học sinh THPT Chuyên Lê Quý Đôn được nhận phần thưởng từ Quỹ phát triển Sử học Việt Nam. Trị giá giải thưởng là 1 triệu đồng cho giải ba và 500 nghìn đồng cho giải khuyến khích. Được biết 2 học sinh đoạt giải ba quốc gia của tỉnh đã đăng ký tuyển thẳng khoa Lịch sử trường đại học sư phạm Hà Nội, bên cạnh đó các em vẫn ôn và đăng ký dự thi vào đại học Luật Hà Nội.

Cùng đi nhận giải thưởng cùng các em có các nhà giáo giảng dạy đội tuyển môn lịch sử của tỉnh, cô Nguyễn Thị Nhung, cô Ngô Thị Huệ và phụ huynh. Thành tích mà các em đạt được trong kỳ thi này tuy còn khiêm tốn so với sự kỳ vọng của thầy cô, gia đình và nhà trường, nhưng với điều kiện của một tỉnh miền núi, chưa có lớp chuyên Sử, và xu hướng trong xã hội một bộ phận đáng kể chưa coi trọng môn Lịch sử thì đây là thành tích rất đáng biểu dương.

Nhà giáo Nguyễn Thị Nhung, Ngô Thị Huệ và 3 học sinh đạt giải trong lễ trao thưởng
 

GS Phan Huy Lê cho biết “Trong tình hình chung, giáo dục môn Lịch sử trong các trường phổ thông chưa được cải cách và phần lớn học sinh vẫn chưa tìm thấy hứng thú trong học sử thì những học sinh tự nguyện thi môn sử và đạt kết như trên rất đáng biểu dương. Đó là nỗ lực lớn của các em, cố gắng tự tạo ra nhiều hứng khởi, tự tìm đọc thêm sách báo tham khảo để nâng cao hiểu biết, rèn luyện tư duy sử học. Đó cũng là sự quan tâm của một số thầy cô giáo đầy tâm huyết trong cải tiến phương pháp giảng dạy, tìm tòi mọi cách để dẫn dắt học sinh đi vào thế giới sử học một cách hấp dẫn, khơi dậy tinh thần học sử một cách chủ động, thông minh. Kết quả trên cho thấy, học sinh không thích môn sử, thậm chí chán môn sử, hoàn toàn không phải do học sinh, không phải do bản thân môn Sử hay nói cách khác là nội dung lịch sử mà là do sách giáo khoa và phương pháp dạy Sử hiện nay”.

Giáo sư khẳng định “Việc tuyên dương và trao giải cho học sinh đoạt giải cao Lịch sử chắc chắn chưa thể làm thay đổi được thực trạng giáo dục môn lịch sử ở các trường THPT mà nó mới chỉ là giải pháp kích thích, cổ vũ tinh thần hoc lịch sử của học sinh”……”việc chấn hưng và khối phục vị thế, phát huy hết chức năng môn Sử cần nghiên cứu và thực thi hệ thống các giải pháp đồng bộ từ nhận thức vai trò và yêu cầu môn sử đến chương trình, sách giáo khoa, phương pháp dạy và học liên quan đến cả hệ thống đào tạo giáo viên dạy môn lịch sử”.

Phụ huynh, giáo viên và học sinh giỏi quốc gia môn Lịch sử các năm  2011, 2012, 2013 của Điện Biên tại Văn Miếu Quốc Tử Giám
 

Phát biểu khi nhận được nhận giải thưởng này, học sinh đoạt giải nhất Lịch sử quốc gia năm 2013 - em Trần Thanh Quang, lớp 12 chuyên Sử trường THPT Lê Hồng Phong - Nam Định cho biết “Bộ môn Lịch sử đã giúp chúng em những tri thức về lịch sử dân tộc và thế giới, lòng yêu quê hương, đất nước, truyền thống dân tộc, cách mạng, bồi dưỡng năng lực tư duy và hành động, thái độ ứng xử đứng đắn trong đời sống xã hội. Với chúng em, học lịch sử còn góp phần quan trọng để hình thành đạo đức, nhân cách làm người”.

Niềm vui của thầy và trò được nhân lên khi các em học sinh giỏi quốc gia môn Lịch sử của tỉnh Điện Biên năm 2011, 2012 hiện đang là sinh viên các trường đại học Luật, Học viện Báo Chí và Tuyên truyền, Học viện An ninh cũng hội tụ về đây trước niềm vui và sự xúc động của các bậc phụ huynh đưa con đi nhận thưởng. Cuộc hội ngộ hiếm có này chính là động lực để các em sinh viên tiếp tục nuôi dưỡng niềm đam mê môn Lịch sử trên con đường mới, các em đạt học sinh giỏi năm nay có thêm nghị lực để vượt qua hai kì thi quan trọng sắp tới và sẽ là động lực để các em học sinh khóa sau vươn tới.

Trong 7 học sinh giỏi quốc gia môn lịch sử của Điện Biên trong 3 năm qua, chưa em nào sử dụng quyền vào thẳng trường đại học của mình, mà các em đều ôn thi nghiêm túc, chăm chỉ để thi đỗ thẳng vào trường đại học với chuyên ngành mình yêu thích. Nhìn sự trưởng thành và niềm vui trong ánh mắt, nụ cười của các em chúng tôi – những người trực tiếp thắp lửa niềm đam mê môn Lịch sử có thêm nguồn động viên tiếp tục cố gắng nhiều hơn nữa để đội tuyển học sinh giỏi quốc gia môn Lịch sử trong các năm tới sẽ đạt thành tích cao hơn.

Được biết, Quỹ phát triển sử học Việt Nam thành lập năm 2011. Trong năm 2012, Quỹ đã trao giải thưởng cho 221 học sinh THPT đạt thành tích cao trong kỳ thi học sinh giỏi bộ môn Lịch sử./.