Nhớ lại thời gian đầu khi mới thành lập huyện, ông Trần Văn Kiên, Trưởng Phòng Giáo dục và Đào tạo huyện Mường Nhé chia sẻ: Những ngày đầu thành lập, toàn huyện chỉ có 11 trường với 5.000 học sinh, trong đó có 7 trường tiểu học, 4 trường trung học cơ sở. Số trường, lớp, học còn khiêm tốn đó không thể đáp ứng hết so với số lượng học sinh ở các cấp. Bài toán khó khăn nhất là việc huy động các em ra lớp. Thời kỳ đầu sau khi được đầu tư xây dựng cơ sở vật chất khang trang nhưng nhiều trường của huyện lại rơi vào tình trạng có lớp, có thầy cô nhưng lại không có học sinh. Để huy động được các em đến lớp, nhiều thầy cô giáo phải đi bộ hàng giờ liền đến từng gia đình, vận động phụ huynh… Do đặc thù điều kiện địa bàn có nhiều trường, điểm trường nằm cách xa trung tâm, giao thông không thuận lợi, đặc biệt có thể gián đoạn trong mùa mưa lũ nên các em học sinh không thể đi về trong ngày. Hầu hết các em từ bậc tiểu học đến THPT đều phải ở lại trường. Do đó, việc giải quyết nơi ăn, nghỉ cho học sinh là điều hết sức khó khăn. Song đến nay, với sự quan tâm đầu tư hỗ trợ của Đảng, Nhà nước, bằng nguồn vốn của các chương trình dự án đầu tư xây dựng trường lớp học, nhà bán trú huyện Mường Nhé đã có trên 70% học sinh nội trú được ở trong những ngôi nhà kiên cố. Cơ sở vật chất khang trang, đồ dùng dạy học ngày càng đáp ứng nhu cầu, đây thực sự là một trong những yếu tố quan trọng góp phần để đồng bào dân tộc trên địa bàn nâng cao nhận thức về giáo dục và từ đó quan tâm tạo điều kiện cho con em mình đi học. Tỷ lệ huy động trẻ trong độ tuổi đến trường ở bậc mầm non đạt 46%, huy động trẻ mẫu giáo ra lớp đạt 83%, huy động trẻ 5 tuổi ra lớp đạt 99%. Toàn huyện duy trì đạt chuẩn phổ cập giáo dục tiểu học đúng độ tuổi mức độ 1, có 8/11 xã đạt chuẩn phổ cập giáo dục đúng độ tuổi mức độ 2; 1 trường (PTDT bán trú THCS Mường Nhé) đạt chuẩn quốc gia, 11/11 xã đạt chuẩn phổ cập giáo dục THCS.
 

Giờ học của cô và trò điểm Trường Nậm Sin, xã Chung Chải
 

Đến huyện Mường Nhé giờ đây có thể thấy hệ thống cơ sở vật chất trường lớp học đã được đầu tư xây dựng kiên cố. Thăm Trường Phổ thông dân tộc bán trú Tiểu học (PTDTBTTH) Chung Chải, chúng tôi thấy trường lớp, trang thiết bị đã đáp ứng nhu cầu dạy và học. Để đảm bảo công tác giảng dạy, học tập cho học sinh bán trú, từ năm học 2013 - 2014, cùng với sự hỗ trợ của Phòng Giáo dục và Đào tạo và đóng góp gỗ của phụ huynh, nhà trường đã xây dựng 24 phòng ở bán trú “3 cứng” đón học sinh ở các bản cách xa trung tâm xã về học tập. Tính đến nay, toàn huyện có hơn 170 phòng học được xây dựng theo tiêu chí “3 cứng” đã đưa vào sử dụng với tổng trị giá gần 4 tỷ đồng. Trong quá trình xây dựng, các xã và các nhà trường còn huy động nhân lực tại chỗ là phụ huynh học sinh và cán bộ, giáo viên cùng tham gia vào việc dựng phòng lớp học. Nhờ đó, đến nay, cơ bản đã được xóa bỏ lớp học tranh tre vách lá. Đây cũng là điều kiện để ngành Giáo dục ở Mường Nhé xóa phòng học 2 ca và phòng học mượn trong thời gian tới.

Bên cạnh việc huy động học sinh ra lớp đúng độ tuổi thì đội ngũ cán bộ quản lý và giáo viên trên địa bàn huyện cũng thường xuyên được bồi dưỡng nâng cao nghiệp vụ chuyên muôn từng bước đáp ứng nhu cầu giảng dạy. Đến nay, toàn ngành có khoảng 2.000 biên chế, số giáo viên đạt chuẩn và trên chuẩn chiếm trên 95%, trong đó hệ mầm non và tiểu học 100% giáo viên đạt chuẩn. Số giáo viên đạt giáo viên dạy giỏi cấp trường, cấp huyện hàng năm đều tăng. Đặc biệt, trong những năm gần đây, đã có nhiều giáo viên của huyện đạt giáo viên dạy giỏi cấp tỉnh. Chất lượng giáo dục ngày càng được chú trọng, huyện thực hiện nghiêm túc việc dạy và học tiếng Anh tại 7/7 trường PTDT bán trú THCS và 4 trường tiểu học có lớp THCS, đảm bảo phù hợp với điều kiện thực tế tại địa phương. Trong đó, năm học 2015-2016 có thêm 5 trường THCS được triển khai mô hình trường học Việt Nam mới (VNEN) tại các xã: Chung Chải, Mường Nhé, Quảng Lâm, Nậm Kè, Pá Mỳ... Đạt được những kết quả trên, ngoài việc xác định rõ hướng đi, huyện Mường Nhé đã nhận thức trước những khó khăn, thách thức của giáo dục vùng dân tộc thiểu số, từ đó phát triển giáo dục theo hướng bền vững. Ngoài việc củng cố và xây dựng cơ sở vật chất, nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên thì chính sách hỗ trợ đối với giáo viên, học sinh người dân tộc thiểu số có hoàn cảnh khó khăn cũng được đặc biệt quan tâm. Cụ thể như: Phụ cấp ưu đãi, phụ cấp trách nhiệm, thu hút, trợ cấp lần đầu cho nhà giáo được điều động công tác ở vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn... đều được thực hiện nghiêm túc.

Hệ thống trường học, cơ sở vật chất cũng như đội ngũ cán bộ, giáo viên dần hoàn thiện về lượng và chất, ngành Giáo dục và Đào tạo huyện Mường Nhé đã xây dựng lộ trình dài trong việc nâng cao chất lượng giáo dục. Đặc biệt là thực hiện tốt các phong trào: “2 không với 4 nội dung”, phong trào “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực” cùng nhiều giải pháp cụ thể, tích cực nhằm nâng cao chất lượng giáo dục. Hy vọng, những kết quả đã đạt được sẽ tạo nền tảng vững chắc cho sự nghiệp giáo dục Mường Nhé tiếp tục vững bước đi lên trong thời gian tới.