Quê tôi ở vùng trung du, cách thủ đô Hà Nội gần 100 km, để lên được Điện Biên tôi phải đi mất 3 ngày đường, ngày đầu tiên từ quê lên thủ đô, một cô bé 17 tuổi, 17 năm gắn bó với ruộng vườn, gắn với con trâu, cái cày, gắn với cây ngô, cây sắn… khi bước chân lên đến Thủ đô, vẻ hòa nhoáng ấy đã làm tôi choáng ngợp, tất cả mọi thứ đều khiến tôi lạ lẫm và tôi tự hỏi: liệu vùng đất Điện Biên Phủ - nơi đã làm nên chiến thắng “Lừng lẫy năm châu, trấn động địa cầu” sau 40 năm sẽ ra sao?

Ngày thứ 2 tôi lại lên xe tiếp tục chuyến hành trình, qua khỏi thu đô là những con đường ngoằn ngoèo, sâu hun hút, ngôi trên xe chỉ có thể nhìn thấy những dẫy núi cao sừng sững và những cây cổ thụ hàng trăm năm tuổi. Tối đó chúng tôi đến được thị trấn Mộc Châu, dừng chân, nghỉ ngơi tại đó đến sáng hôm sau đi tiếp.

Đèo Pha Đin cũ

Càng gần đến Điện Biên, con đường càng hẹp dần, mấp mô, chênh vênh lưng trừng núi cao trùng điệp, nhìn lên trên là những ngọn núi trọc trời, nhìn xuống dưới là vực sâu thăm thẳm. Cứ thế, đèo tiếp đèo, dốc tiếp dốc, heo hút không bóng bóng người, nhưng cung đường nguy hiểm nhất vẫn là Đèo Pha Đin, con đèo dài 32 km này với nhiều khúc quanh ngoằn ngoèo, nhiều khúc cua tay áo, nó chính là thử thách bản lĩnh của những người cầm lái và nó khiến tôi không khỏi “gai người”, nhưng cái cảm giác ấy chỉ là thoáng qua mà sau chuyến đi lần đầu tiên ấy lại để lại trong tôi một ấn tượng mạnh mẽ, đó chính là vẻ đẹp kì vĩ của thiên nhiên, lòng khâm phục những con người làm lên lịch sử, sự hy sinh không tiếc máu xương, tinh thần quyết tâm và ý chí sắt đá của cha anh đi trước.

Đèo Pha Đin hôm nay

7 giờ tối ngày thứ 3 trong hành trình đó, chúng tôi có mặt tại thị trấn Điện Biên (giờ là Thành phố Điện Biên Phủ), con đường nhỏ, hẹp chỉ đủ cho 2 xe khách tránh nhau, hai bên đường là những căn nhà gỗ nhỏ, lụp sụp, cả một lòng chảo rộng lớn nằm trong bóng tối, xa xa le lói những ánh điện yếu ớt, thỉnh thoảng có một hai chiếc xe máy chạy qua nhưng cũng không đủ sức phá vỡ bầu không khí tĩnh mịch, trầm mặc của thị trấn này.

Đó là cảm nhận đầu tiên của tôi về mảnh đất mà tôi đã gắn bó với nó 20 năm, 20 năm trôi qua, Điện Biên đang từng ngày thay da đổi thịt, con đường nhỏ năm xưa giờ đây đã trở thành con đường trải nhựa đôi chiều, sáng bưng đèn cao áp và đèn neon đầy màu sắc. Những ngôi nhà cao tầng nối tiếp nhau, hàng quán, nhà nghỉ, khách sạn và các dịch vụ ngày càng nhiều, các làng, bản văn hóa du lịch với những phong tục, tập quán, trang phục và những làn điệu dân ca của đồng bào các dân tộc đa dạng, làm lên một Điện Biên Phủ mới mẻ và đầy hấp dẫn.

Thành phố Điện Biên Phủ hôm nay

Đường lên Điện Biên Phủ giờ đây cũng không còn khó khăn và nguy hiểm như xưa, đường qua đèo Pha Đin được làm mới bám theo sườn núi phía trái của quốc lộ 6 cũ, giảm cua và dốc so với tuyến đèo cũ (thấp hơn đèo Pha Đin cũ 200 - 400 m), những khúc cua được mở rộng, đèo, dốc được hạ thấp, nhựa đường được trải, đường rộng hơn, đẹp hơn nhưng không làm mất đi vẻ đẹp hùng vĩ của núi rừng đại ngàn - nơi giao thoa giữa trời và đất, và chỉ mất 12 tiếng cho cả tuyến hành trình Hà Nội - Điện Biên.

Thành phố Điện Biên Phủ hôm nay - sau 60 năm chiến thắng - một thành phố du lịch đầy hấp dẫn với du khách trong và ngoài nước với nhiều diểm du lịch mà địa điểm đầu tiên phải kể tới là quần thể các di tích lịch sử trong lòng chảo Điện Biên, như: A1, C1, C2, D1, E1, Him Lam, hầm Đờ Cát, Bảo tàng Chiến thắng Điện Biên Phủ, thành Hoàng Công Chất ở Bản Phủ, di tích Noong Nhai... và đặc biệt là di tích Mường Phăng (cách thành phố Điện Biên Phủ khoảng 35km) là Sở chỉ huy chiến dịch Điện Biên Phủ 60 năm trước.

Ngoài ra, Điện Biên có nhiều thắng cảnh, như: động Pa Thơm, hồ U Va, hồ Pá Khoang, cổ tháp Mường Luân, có các bản làng văn hóa thể hiện dậm nét phong tục, tập quán, trang phục và những làn điệu dân ca của đồng bào các dân tộc thiểu số với không gian văn hóa thuần khiết và dân dã và sẽ được đắm mình vào những đêm trường ca, những vòng xòe rực lửa với những sơn nữ dịu dàng trong khăn piêu, áo cóm…

 

Vâng, Điện Biên hôm nay đã đổi thay không chỉ tên tỉnh, thành hay tên con đường, khu phố mà con người Điện Biên cũng đã đổi thay! Hãy đến với Điện Biên để vui cùng điệu xòe hoa, cùng những chén rượu hết vơi lại đầy được truyền hơi ấm nồng của những người phụ nữ Thái dịu dàng, những món ăn tinh tế mang đậm chất văn hóa ẩm thực Thái như: nộm hoa chuối rừng, nộm hoa đu đủ đực, rêu suối, măng rừng, xôi nếp tan dẻo thơm, thịt trâu hun khói, rồi cả những món ăn nghe tên thấy lạ như: canh bon nấu da trâu, thịt “xổm lôm” (thịt trộn lá chua), pa pỉnh tộp (cá nướng theo kiểu người Thái)…