Với mục đích bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ, năng lực sư phạm cho đội ngũ giáo viên, góp phần tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc trong quá trình thực hiện nhiệm vụ. Nội dung sinh hoạt chuyên môn tập trung vào thực hiện các văn bản chỉ đạo, phương pháp giảng dạy, cách thức tổ chức dạy học, cách rèn học sinh, đánh giá học sinh và tháo gỡ những khó khăn vướng mắc trong quá trình dạy học. Trước đây trong các buổi sinh hoạt chuyên môn tại các nhà trường thường là triển khai các văn bản,  đánh giá công tác triển khai, đưa ra phương hướng thực hiện trong thời gian tới; kiểm tra hồ sơ sổ sách; thực hiện một số chuyên đề có dạy mẫu, thống nhất phương pháp, quy trình dạy học. Các buổi sinh hoạt ở một số trường, một số tổ chuyên môn còn mang tính hình thức, hiệu quả không cao. Các nhà trường chưa quan tâm nhiều đến việc sinh hoạt của những giáo viên dạy chuyên (Âm nhạc, Thể dục, Mĩ Thuật, Tin học, Ngoại ngữ, Tiếng Thái…). Đội ngũ này còn sinh hoạt chung với giáo viên dạy văn hóa của nhà trường, nên họ không có nhiều thời gian trao đổi, đi sâu phân tích về chuyên môn riêng của mình, dẫn đến chất lượng chuyên môn của đội ngũ này không có nhiều chuyển biến.

Đứng trước tình hình đó, phòng Giáo dục và Đào tạo thường xuyên kiểm tra, rút kinh nghiệm cho các nhà trường trong từng khâu xây dựng nội dung, tổ chức thực hiện sinh hoạt chuyên môn. Triển khai tổ chức tập huấn, bồi dưỡng đổi mới sinh hoạt chuyên môn theo hướng lấy học sinh làm trung tâm cho tất cả cán bộ quản lý, giáo viên của 13/13 trường tiểu học trong toàn huyện. Trong quá trình tập huấn, bồi dưỡng cán bộ giáo viên tích cực trao đổi thảo luận về cách thức tổ chức, xây dựng lựa chọn nội dung sinh hoạt chuyên môn đạt hiệu quả cao nhất. Qua tiếp thu bồi dưỡng về đổi mới sinh hoạt chuyên môn, tất cả cán bộ quản lý, giáo viên đã nắm chắc và thường xuyên tổ chức sinh hoạt chuyên môn theo hướng lấy học sinh làm trung tâm. Đối với đội ngũ giáo viên dạy chuyên các môn, phòng Giáo dục và Đào tạo ban hành văn bản về hướng dẫn sinh hoạt chuyên môn giáo viên dạy môn chuyên theo cụm 1 lần/tháng. Mỗi môn chuyên chọn một trường thực hiện tốt để đặt địa điểm sinh hoạt chuyên môn theo cụm và giao cho Ban giám hiệu nhà trường đó chịu trách nhiệm xây dựng nội dung, kế hoạch,… trước khi tổ chức sinh hoạt phải duyệt phòng Giáo dục và Đào tạo. Trong các buổi sinh hoạt này giáo viên chuyên môn theo chuyên ngành cùng nhau trao đổi, thảo luận những khó khăn vướng mắc về phương pháp, hình thức tổ chức dạy học, đánh giá học sinh và dự tiết minh họa.

Buổi sinh hoạt chuyên môn trường tại trường Tiểu học Ngối Cáy
 

Thực tế cho thấy buổi sinh hoạt chuyên môn thành công hay không phụ thuộc rất nhiều vào kiến thức về chuyên môn nghiệp vụ, kĩ năng điều hành và giao tiếp của người chủ trì. Vì thế người chủ trì trong các buổi sinh hoạt chuyên môn cần phải có kiến thức về chuyên môn nghiệp vụ, kĩ năng điều hành và giao tiếp. Muốn có được những điều đó trước hết phải tự bồi dưỡng, tự học hỏi đúc rút trong quá trình quản lý chỉ đạo; học hỏi từ đồng nghiệp qua các buổi sinh hoạt chuyên đề cấp cụm trường, cấp huyện. Thường xuyên chỉ đạo các trường sắp xếp bố trí cho đội ngũ Ban giám hiệu, tổ trưởng chuyên môn đi tham quan học hỏi các trường làm tốt công tác sinh hoạt chuyên môn trong, ngoài huyện. Từ đó rút kinh nghiệm, chọn lọc những cái hay, phù hợp để áp dụng tại tổ, trường của mình.

Trao đổi, thảo luận, chia sẻ tiết dạy mẫu môn Tiếng Việt lớp 1 theo chương trình
Công nghệ giáo dục – Tổ khối 1 trường Tiểu học thị trấn Mường Ảng
 

Ngoài ra, muốn nâng cao chất lượng đội ngũ, chất lượng học sinh thì nội dung sinh hoạt chuyên môn phải đa dạng, phong phú, sát thực tế đến mỗi dạng bài học, tiết học mà giáo viên giảng dạy hàng ngày, tránh làm chung chung ở tầm vĩ mô dẫn đến giáo viên không hiểu để điều chỉnh phương pháp, hình thức tổ chức dạy học. Để có nội dung sinh hoạt chuyên môn sát thực tế, ngay từ đầu năm học các nhà trường cho các tổ chuyên môn hội ý, trao đổi lựa chọn đề xuất các nội dung cần tổ chức sinh hoạt chuyên môn. Từ đó nhà trường và các tổ chuyên môn lựa chọn nội dung xây dựng kế hoạch cho cả năm học, tháng, tuần; trong quá trình thực hiện có thể điều chỉnh kế hoạch sao cho phù hợp với điều kiện thực tế của nhà trường, tổ khối. Thời lượng tổ chức sinh hoạt chuyên môn ngắn gọn đảm bảo theo quy định, tập trung trao đổi, chia sẻ về kinh nghiệm, tháo gỡ những khó khăn trong dạy học với tinh thần mỗi cá nhân đều đóng góp ý kiến, tích cực trao đổi thảo luận,…

Chỉ đạo các trường trong các buổi sinh hoạt chuyên môn thường xuyên tổ chức cho cán bộ, giáo viên dự giờ những tiết dạy hay (về phương pháp, cách thức tổ chức dạy học; hướng dẫn, rèn học sinh…) của chính giáo viên trong nhà trường. Sau đó có phân tích của giáo viên dạy mẫu, của ban giám hiệu phụ trách chuyên môn về từng hoạt động, từng thao tác... Qua đó mỗi giáo viên trong nhà trường hiểu sâu thêm về phương pháp, cách thức tổ chức dạy học; hướng dẫn, rèn học sinh,… tự rút kinh nghiệm và áp dụng tại lớp của mình một cách linh hoạt, hiệu quả.

Bên cạnh đó từ năm học 2015-2016, Phòng cũng chú trọng triển khai thực hiện sinh hoạt chuyên môn theo chuyên đề. Cụ thể năm học 2015-2016 phòng Giáo dục và Đào tạo tổ chức hai chuyên đề: Dạy giải Toán có lời văn lớp 2, dạy Tập làm văn dạng bài miêu tả lớp 4. Toàn huyện tổ chức 22 chuyên đề cấp trường với các chuyên đề như: Phương pháp, hình thức tổ chức dạy môn Tiếng Việt lớp 1 - Công nghệ giáo dục (mẫu vần); Dạy giải Toán có lời văn lớp 1; Rèn kĩ năng đọc đúng cho học sinh lớp 2; Dạy các phép tính liên quan đến số thập phân môn Toán lớp 5; Dạy toán có yếu tố hình học môn Toán lớp 3,… Năm học 2016-2017, phòng Giáo dục và Đào tạo tổ chức hai chuyên đề: Phương pháp, hình thức tổ chức dạy môn tiếng Việt lớp 1 - Công nghệ giáo dục (mẫu âm); Phương pháp, hình thức tổ chức dạy môn tiếng Việt lớp 1 theo chương trình Công nghệ giáo dục (mẫu vần). Toàn huyện tổ chức 26 chuyên đề cấp trường với các chuyên đề như: Dạy giải Toán có lời văn lớp 1; Rèn kĩ năng đọc đúng cho học sinh lớp 2; Dạy các phép tính liên quan đến phân số môn Toán lớp 4+5; Dạy toán có yếu tố hình học môn Toán lớp 2+3; Dạy bài toán liên quan đến số đo đại lượng (diện tích, thể tích) môn Toán lớp 4+5,...

Qua hai năm triển khai thực hiện sinh hoạt chuyên môn theo chuyên đề đội ngũ giáo viên các trường nắm chắc hơn về phương pháp, cách thức dạy và rèn học sinh theo từng dạng bài; chất lượng học sinh được nâng lên, các em nắm chắc, sâu hơn kiến thức từng dạng bài, từng mạch kiến thức.

Cán bộ, giáo viên dự giờ tiết dạy hay – Tại trường Tiểu học Mường Đăng

         
Ngoài các hình thức sinh hoạt chuyên môn truyền thống, năm học 2016-2017 phòng Giáo dục và Đào tạo đã tiếp cận và triển khai đến giáo viên toàn huyện mạng giáo dục “Trường học kết nối” của Bộ Giáo dục và Đào tạo. Thông qua nguồn tài nguyên trên mạng “Trường học kết nối” giúp cho việc đổi mới hình thức tổ chức và quản lý các hoạt động tập huấn, bồi dưỡng giáo viên và hoạt động sinh hoạt tổ, nhóm chuyên môn trong nhà trường.

Từ những thành công trên, chúng tôi ý thức được rằng, để vấn đề sinh hoạt chuyên môn tại các nhà trường hiệu quả, thiết thực đòi hỏi trách nhiệm Ban giám hiệu và tổ trưởng, tổ phó chuyên môn của các nhà trường. Điều quan trọng nhất vẫn là quyết tâm từ bỏ lối sinh hoạt chuyên môn máy móc không hiệu quả để tìm ra những hướng đi mới, mang tính thực tiễn. Có như vậy sinh hoạt chuyên môn mới thực sự trở thành chìa khóa cho các giải pháp nâng cao chất lượng giáo dục trong bối cảnh hiện nay.