Xu hướng sử dụng bài thi tổ hợp vào kỳ thi tuyển sinh lớp 10 khối các trường THPT không chuyên không còn là chuyện mới
2017 là năm đầu tiên kỳ thi THPT quốc gia xuất hiện bài thi tổ hợp Khoa học tự nhiên (gồm các môn: Hóa học, Sinh học, Vật lí) và Khoa học xã hội (gồm các môn: Địa lí, Lịch sử, Giáo dục công dân). Như vậy, số lượng môn vẫn giữ nguyên những thí sinh có “quyền” lựa chọn môn học thế mạnh để làm môn thi, đây được coi là điểm mới đáng chú ý nhất của kỳ thi vừa giúp giảm áp lực cho thí sinh, vừa tạo được tính phân hóa, phân luồng trong kì thi “2 trong 1”. Từ kết quả tích cực của kỳ thi THPT quốc gia năm 2017, Bộ Giáo dục và Đào tạo tiếp tục giữ nguyên bài thi tổ hợp trong kỳ thi THPT năm 2018.

 

Đối với kỳ thi tuyển sinh lớp 10, bài thi tổ hợp (bài thi tổng hợp) được đưa vào sớm hơn. Năm 2016 tỉnh Nam Định đã triển khai phương án tuyển sinh lớp 10 với các bài thi: Toán, Ngữ Văn và bài thi tổng hợp. Bài tổng hợp gồm 3 lĩnh vực khoa học xã hội (KHXH), khoa học tự nhiên (KHTN) và ngoại ngữ; lĩnh vực KHXH và KHTN thi theo hình thức trắc nghiệm khách quan, riêng phần Ngoại ngữ thi theo hình thức trắc nghiệm kết hợp tự luận. Câu hỏi chủ yếu ở mức độ nhận biết, thông hiểu và vận dụng thấp, đảm bảo kiến thức cơ bản theo chuẩn kiến thức kĩ năng. Nội dung đề thi tuyển sinh nằm trong chương trình THCS, chủ yếu là lớp 9.

Năm 2018, tỉnh Nam Định tiếp tục duy trì phương án tuyển sinh lớp 10, theo đó thí sinh phải làm đủ ba bài Toán, Ngữ văn (theo hình thức trắc nghiệm kết hợp tự luận) và bài tổng hợp gồm ba lĩnh vực Khoa học tự nhiên, Khoa học xã hội và Ngoại ngữ (thi theo hình thức trắc nghiệm khách quan). Những phương án đổi mới kỳ thi tuyển sinh lớp 10 đã nhận được sự đồng thuận của các nhà trường và phụ huynh học sinh.

Sau Nam Định, Thành phố Hải Phòng thực hiện phương án tuyển sinh mới từ năm 2017. Thí sinh phải thi các môn: Toán, Ngữ văn và bài thi tổ hợp kiến thức 7 môn (Tiếng Anh Vật lý, Hóa học, Sinh học, Địa lý, Lịch sử và Giáo dục công dân). Sau khi tiếp thu ý kiến của học sinh, phụ huynh, Thành phố Hải Phòng đã có những điều chỉnh về phương án tuyển sinh cho phù hợp. Theo đó, năm 2018, thí sinh dự thi các môn: Toán, Ngữ Văn (theo hình thức tự luận) và bài thi tổ hợp (theo hình thức trắc nghiệm khách quan) gồm hai môn: Tiếng Anh và Vật lý. Riêng môn Vật lý được Sở GD&ĐT lựa chọn ngầu nhiên (ngày 28/03/2018) từ các môn Hóa học, Lịch sử, Địa lý và Giáo dục công dân.

Sở Giáo dục và Đào tạo Ninh Bình áp dụng phương án tuyển sinh mới từ năm học 2017-2018, với ba bài thi Toán, Ngữ văn (hình thức tự luận, thời gian làm bài 120 phút) và bài thi Tổng hợp. Bài thi Tổng hợp thi gồm 3 phần: Khoa học xã hội, Khoa học tự nhiên và Tiếng Anh, gồm 50 câu hỏi trắc nghiệm của các bộ môn: Vật lí, Hóa học, Sinh học, Lịch sử, Địa lí, Giáo dục công dân, Tiếng Anh và hiểu biết xã hội. Tiếng Anh có 20 câu hỏi, các môn còn lại, mỗi môn có 5 câu hỏi. Các câu hỏi trong để thi chủ yếu ở mức độ nhận biết, thông hiểu, vận dụng. Sau thành công của kỳ thi tuyển sinh năm 2017, sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Ninh Bình tiếp tục giữ nguyên những đổi mới cho kì thi năm 2018.

Một số tỉnh thành khác cũng đưa ra bài thi tổ hợp vào kỳ thi tuyển sinh lớp 10 năm 2018-2019. Tại Nghệ An, ngoài hai môn Toán, Ngữ văn, các thí sinh sẽ phải hoàn thành bài thi tổ hợp với các môn thành phần gồm Ngoại ngữ, Sinh học và Giáo dục công dân. Trong đó có 20 câu Tiếng Anh (4 điểm), Sinh học và Giáo dục công dân có 15 câu, tương ứng mỗi môn 3 điểm.

Tỉnh Vĩnh Phúc cũng đưa ra phương án tuyển sinh mới với các môn thi và cách chọn môn tương tự Hải Phòng, Nghệ An. Bài thi tổ hợp gồm kiến thức 3 môn: Tiếng Anh, 1 trong các môn thuộc lĩnh vực khoa học tự nhiên (Vật lí, Hóa học, Sinh Học), 1 trong các môn thuộc lĩnh vực khoa học xã hội (Lịch sử, Địa lý, Giáo dục công dân). Sở GD&ĐT Vĩnh Phúc đã công bố 2 môn còn lại trong bài thi tổ hợp là: Sinh học (thuộc lĩnh vực khoa học tự nhiên) và Lịch sử (thuộc lĩnh vực khoa học xã hội) cho kỳ thi tuyển sinh năm 2018.

Từ năm học 2019-2020, Hà Nội dự kiến đổi mới phương thức tuyển sinh lớp 10 với việc tổ chức cho học sinh thi 3 bài, gồm hai bài độc lập là Toán, Ngữ Văn và 1 bài tổ hợp. Trong đó, bài tổ hợp 1 gồm môn Ngoại ngữ, Vật lý, lịch sử và Giáo dục công dân; bài tổ hợp 2 gồm môn Ngoại ngữ, Địa lý, Hóa học và Sinh học. Sở Giáo dục và Đào tạo sẽ công bố bài thi tổ hợp cụ thể vào cuối tháng 3 hằng năm. 

 Sử dụng bài thi tổ hợp vào kỳ thi tuyển sinh lớp 10 khối các trường THPT không chuyên là cần thiết.

Tại sao phải tổ chức bài thi tổ hợp trong kì thi tuyển sinh THPT? Bàn về việc đưa bài tổ hợp vào trong kỳ thi tuyển sinh THPT vẫn đang là vấn đề nóng hổi. Nhiều bậc phụ huynh băn khoăn, lo lắng về tính hiệu quả của những phương án đổi mới, bên cạnh đó việc tổ chức thi nhiều môn thi sẽ gây căng thẳng, áp lực cho học sinh. Có nhiều đáp án cho câu hỏi trên. Một bộ phận học sinh và phụ huynh có nhận thức của rất thực dụng đó là: “Thi gì thì học đấy”, hiện tượng học lệch, học tủ, môn chính, môn phụ xuất hiện từ đây. Thế nào là môn chính, môn phụ? Rất đơn giản: môn nào liên quan đến thi thì là chính, còn lại là môn phụ. Do vậy nếu tổ chức thi môn Toán, môn Ngữ Văn thì toàn bộ đầu tư sẽ dồn về hai môn đó, những môn khác sẽ bị “lãng quên”. Để khắc phục tình trạng này cần thay đổi quan điểm, nhận thức: “Thi gì học đấy” thành “Học gì thi đấy”. Tổ chức bài thi tổ hợp là một giải pháp đúng đắn. Giáo dục Trung học cơ sở là giáo dục cơ bản, mục tiêu của cấp học này là giáo dục toàn diện về năng lực, phẩm chất, học sinh phải học toàn diện các môn để chuẩn bị cho việc học ở cấp THPT. Việc tổ chức bài thi tổ hợp cũng nhằm mục tiêu đánh giá toàn diện học sinh, tránh tình trạng học lệch trong một bộ phận học sinh.
 
Bên cạnh đó việc thực hiện bài thi tổ hợp không phải là thay đổi về nội dung kiến thức, chương trình mà chỉ thay đổi về hình thức bài thi, cho nên học sinh chỉ cần nắm vững kiến thức theo yêu cầu của chương trình sẽ làm tốt các bài thi tổ hợp.
           
Tổ chức thi bài thi tổ hợp là giúp học sinh tự ý thức nhiệm vụ học tập, từng bước tiếp cận với những đổi mới kỳ thi THPT quốc gia, tiếp cận mục tiêu phân hóa, tích hợp của chương trình giáo dục phổ thông mới sẽ được triển khai từ năm học 2019-2020.
        
Để đảm bảo việc dạy học, đánh giá toàn diện học sinh, Sở Giáo dục và Đào tạo Điện Biên đã chỉ đạo các đơn vị tăng cường thực hiện đổi mới phương pháp, hình thức dạy học, đổi mới kiểm tra đánh giá theo hướng phát triển năng lực, phẩm chất học sinh. Năm học 2016-2017, Sở đã tổ chức biên soạn và ban hành kho dữ liệu câu hỏi tự luận, trắc nghiệm  lớp 9 cấp THCS nhằm hỗ trợ các thầy, cô giáo thực hiện đổi mới dạy học, kiểm tra theo hướng toàn diện. Năm học 2017-2018, Sở tiếp tục tổ chức biên soạn khung chương trình, ma trận, cấu trúc  đề thi tuyển sinh lớp 10 (dự kiến áp dụng từ năm học 2019-2020) sẽ giúp cho các nhà trường trong việc nâng cao hiệu quả, chất lượng dạy học, kiểm tra đánh giá, từng bước tiếp cận chương trình sách giáo khoa mới. Trên cơ sở thực tế các nhà trường, tiếp thu có chọn lọc kinh nghiệm của các tỉnh thành trong cả nước, Sở Giáo dục và Đào tạo sẽ đề xuất, tham mưu UBND tỉnh phương án tuyển sinh từng năm học đảm bảo phù hợp, hiệu quả./.